Legati

Narodna biblioteka „Radosav Ljumović“ u odjeljenju posebnih fondova čuva više legata, lične biblioteke poznatih naučnika i umjetnika ili istaknutih javnih i kulturnih radnika. Ovi fondovi su nezamjenljivi dokumenti i imaju veliku vrijednost, kako po sadržaju tako i kao svjedočanstvo o ličnostima kojima su pripadale, a to su: Legat Jova Zagore, Ilinke-Ivke Đelević, dr Andrije Lainovića, Bose i Tanje Đurović, Antonije Stojanović, Svetislava i Smilje Pavićević, Branka Đukića i Đorđa Nikprelevića.

Legat Jova Zagore

Jovo Zagora, rođen Božović, po rodnom selu je uzeo pseudonim Zagora. Bio je veoma zanimljiva ličnost i poznat je kao jedan od prvih Crnogoraca koji je svoju sudbinu vezao za komunističku revoluciju. Pisao je pjesme, priče i zapisivao narodne umotvorine. Jedan je od osnivača Socijalističke partije (1919) u Podgorici.

Godine 1978. svoju biblioteku poklonio je našoj ustanovi. Pored publikacija iz domaće i strane književnosti, u ovome legatu nalaze se svi brojevi nikšićkog časopisa „Valjci“ i svi brojevi 30-tih i 40-tih godina prošlog vijeka zagrebačkog časopisa „Nova Evropa“. 

Legat Branka Đukića

Branka Đukić poklonila je cjelokupni fond lične biblioteke svog supruga, pok. Branka Đukića, Narodnoj biblioteci „Radosav Ljumović“. U njemu se nalazi 4.114 knjiga. Dr Branko Đukić bio je pravnik i govorio je desetak stranih jezika. Napisao je i preveo veliki broj knjiga iz istorije radničkog pokreta, književnosti i pravnih nauka. Posebna vrijednost legata su rječnici (preko 200 rječnika raznih jezika), ali i veliki broj leksikografskih izdanja.

Legat dr Ilinke-Ivke Đelević

Dr Ilinka-Ivka Đelević rođena je selu Vilac (Bratonožići) 1909. godine. Diplomirala je medicinu u Beogradu. Bila učesnik Drugog svjetskog rata i kao ljekar pridružila se partizanima na Sremskom frontu. Nakon rata vodila je Dječiju kliniku u Beogradu. Umrla je 1999. godine.

Svojoj dragoj Podgorici, odnosno Narodnoj biblioteci „Radosav Ljumović“, poklonila je je porodičnu biblioteku. U ovome legatu ima dosta naslova iz klasične književnosti, istorije, filozofije, umjetnosti, leksikografije i medicine.

Legat Đorđa Nikprelevića

Đorđe Nikprelević je rođen u Zatrijepču, gdje je završio osnovnu školu. Školovanje je nastavio u podgoričkoj Gimnaziji, Pravni fakultet završio u Novom Sadu, a postdiplomske studije u Zagrebu. Aktivno je radio u društveno-političkim organizacijama SFR Jugoslavije i organima SO Titograd. Objavljivao je članke iz oblasti ekonomije i prava u raznim listovima i časopisima, a njegovo poznato djelo je „Malisorski ustanak 1910“.

Legat, koji su njegova kćer i sin poklonili Biblioteci, broji 523 knjige, dominantno iz oblasti istorije crnogorskog i albanskog naroda, a dio pripada i lijepoj književnosti. 

Legat prof. dr Andrije Lainovića

Dr Andrija Lainović rođen je u Grahovu 1903. godine. Osnovnu i srednju školu završio je u Podgorici, a Filozofski fakultet – odsjek za uporednu književnost sa istorijom književnosti i francuski jezik i literaturu u Beogradu. Doktorirao je 1956. godine na Sorboni. Bio je redovni profesor Filozofskog fakulteta u Skoplju.  Prošlost crnogorskog naroda i Podgorice bili su centar njegovog interesovanja.

Godine 1989, po želji dr Lainovića, porodica je poklonila njegovu ličnu biblioteku Narodnoj biblioteci „Radosav Ljumović“. Biblioteka broji 2.282 naslova iz različitih oblasti: vrijedna književna djela, istorijske studije o crnogorskoj i podgoričkoj prošlosti, kao i dosta starih i rijetkih knjiga. Značajan broj knjiga je na francuskom jeziku. 

Legat Bose i Tanje Đurović

Bosiljka-Bosa Đurović rođena je 1911. godine u Podgorici. Učiteljsku školu završila je u Beogradu i jedno vrijeme radila kao učiteljica u Danilovgradu. Kao borac Pete proleterske brigade učestvovala je u Drugom svjetskom ratu. Nakon rata bila je potpredsjednik Skupštine opštine Titograd i direktor Zavoda za socijalno osiguranje. Njena kćerka Stanka-Tanja rođena je u Nikšiću 1941. godine. Diplomirala je na Filozofskom fakultetu u Beogradu na katedri za istoriju umjetnosti. Radila je kao rukovodilac Moderne galerije i Galerije „Risto Stijović“. Objavila je veliki broj članaka i eseja iz oblasti likovne kritike.

Legat dominantno čine encikopledije, leksikoni, priručnici i monografije.

Legat Svetislava i Smilje Pavićević

Legat Svetislava i Smilje Pavićević Narodna biblioteka „Radosav Ljumović“ dobila je 2007. godine i u njemu se nalazi 2.137 knjiga.

Profesor Svetislav Pavićević rođen je u Lalevićima (Danilovgrad) 1937. godine. Doktorirao je u oblasti društvenih nauka i radio kao univerzitetski profesor u Beogradu. Pisao je pjesme, priče, romane, studije, drame, eseje.

Strukturu legata čine knjige iz književnosti (strane i domaće), istorije, filozofije, estetike, etike, istorije umjetnosti i iz drugih naučnih oblasti.

Legat Antonije Stojanović

Ličnu biblioteku Antonije Bulat Stojanović, poznate podgoričke advokatice, Biblioteci „Radosav Ljumović“ poklonio je njen suprug Milinko Stojanović, takođe ugledni advokat. Ovaj legat broji 632 naslova i u njemu se nalazi literatura iz oblasti pravnih nauka i pravu bliskih struka. Ovaj bračni par je za života pomagao pojedincima, institucijama i svom rodnom gradu.

Leagat Mirjana Jakelić-Mamula, supruga pokojnog admirala Branka Mamule, poklonila je legat svoje porodice Narodnoj biblioteci „Radosav Ljumović“ u Podgorici. Riječ je o legatu koji broji preko hiljadu naslova, a uključuje vrijedna i rijetka izdanja iz različitih oblasti nauke, kulture i umjetnosti. Lična ili privatna biblioteka porodice Mamula broji više od 1.000 naslova iz različitih oblasti nauke, kulture, umjetnosti.

Poklonjena je Biblioteci “Radosav Ljumović” kao ostavština Branka Mamule i Mirjane Jakelić Mamula. Vrijednost ovoga poklona je višestruka i veoma značajna, ne samo za Biblioteku kao ustanovu kulture, već i sve one čitaoce koji će u narednom period imati priliku da pozajme i pročitaju neki od naslova iz biblioteka porodice Mamula.

Zbog svoje kulturne, naučne i istorijske vrijednosti, kao i zbog ugleda i značaja ličnosti koje su biblioteka formirale, pośedovale i poklonile Biblioteci “Radosav Ljumović”, ista će biti tretirana kao posebna biblioteka odnosno Legat Branka Mamule i Mirjane Jakelić .